Rzecznik patentowy to specjalista w dziedzinie ochrony własności intelektualnej, którego zadaniem jest reprezentowanie osób fizycznych, firm oraz instytucji, takich jak np. uczelnie wyższe w sprawach dotyczących ochrony wynalazków, znaków towarowych, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, a także innych przedmiotów praw własności intelektualnej. Jego praca odgrywa kluczową rolę w procesie zabezpieczania praw do innowacji oraz wspierania ich twórców w skutecznym zarządzaniu własnością intelektualną. W Gdańskim Uniwersytecie Medycznym usługi te zapewniane są w biurze Centrum Transferu Technologii.
Aby zostać rzecznikiem patentowym w Polsce, konieczne jest ukończenie wyższych studiów technicznych, chemicznych, biologicznych, farmaceutycznych lub prawniczych, odbycie aplikacji rzeczniowskiej oraz zdanie wymagającego egzaminu państwowego. Dzięki temu rzecznicy patentowi łączą znajomość aspektów technicznych z umiejętnościami prawnymi, co pozwala im skutecznie chronić interesy twórców. Ogół rzeczników patentowych i aplikantów rzecznikowskich tworzy Polską Izbę Rzeczników Patentowych, będącą samorządem zawodowym powołanym do reprezentowania jej członków oraz sprawowania pieczy nad właściwym wykonywaniem zawodu. Zawód rzecznika patentowego, podobnie jak zawód adwokata i radcy prawnego należy do zawodów zaufania publicznego. Podobnie również, rzecznika patentowego obowiązuje tajemnica zawodowa tj. tajemnica rzecznikowska, w zakresie wszystkich przedstawionych mu w faktów w trakcie wykonywania powierzonych rzecznikowi czynności w zakresie udzielonego pełnomocnictwa.
Głównym obszarem działania rzecznika patentowego jest pomoc w uzyskiwaniu ochrony prawnej dla różnego rodzaju dóbr intelektualnych. W przypadku wynalazków, rzecznik wspiera swoich klientów w procesie dokonywania zgłoszenia patentowego. Obejmuje to przygotowanie szczegółowej dokumentacji patentowej, która spełni wymogi formalne i techniczne zgłoszenia, składanie wniosków do odpowiednich urzędów patentowych (np. Urzędu Patentowego RP, Europejskiego Urzędu Patentowego) oraz stałe monitorowanie przebiegu procedury zgłoszeniowej, która może trwać niekiedy nawet kilka lat. Rzecznik patentowy zapewnia również doradztwo w zakresie wyboru odpowiedniej strategii ochrony wynalazków – lokalnej, europejskiej czy międzynarodowej – w zależności od potrzeb klienta. Rzecznicy patentowi odgrywają również istotną rolę w sporach dotyczących naruszeń praw własności intelektualnej. Mogą reprezentować klientów przed sądami, urzędami patentowymi oraz innymi instytucjami, pomagając w dochodzeniu ich praw. W przypadku naruszeń, takich jak bezprawne wykorzystanie wynalazku, znaku towarowego czy wzoru, rzecznik doradza, jakie kroki prawne należy podjąć, i wspiera w dochodzeniu odszkodowań.
Rzecznik patentowy to zawód wymagający ogromnej wiedzy, precyzji i odpowiedzialności. W dynamicznie zmieniającym się świecie technologii i biznesu, rzecznicy patentowi odgrywają kluczową rolę w budowaniu bezpiecznego otoczenia dla innowacyjności i rozwoju gospodarczego. Ich praca pozwala twórcom odpowiednio zabezpieczać swoje prawa, czerpać korzyści z własnych osiągnięć oraz skutecznie konkurować na rynku.