Kilka kluczowych wyjaśnień z perspektywy własności intelektualnej
Jednym z częstych pytań zadawanych w Centrach Transferu Technologii przez naukowców z obszaru medycyny jest: czy opracowaną metodę leczenia można opatentować? Odpowiedź – jak to często bywa w prawie własności intelektualnej – brzmi: to zależy.
Metody leczenia a prawo patentowe
Zgodnie z polskim Prawem własności przemysłowej oraz Europejską Konwencją Patentową (EPC), metody leczenia ludzi lub zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz metody diagnostyczne stosowane na organizmach żywych nie podlegają patentowaniu.
Oznacza to, że:
- nie można uzyskać patentu na sam sposób przeprowadzania terapii,
- nie można opatentować procedury medycznej wykonywanej bezpośrednio na pacjencie.
Celem tego wyłączenia jest ochrona swobody wykonywania zawodu lekarza i zapewnienie pacjentom dostępu do najlepszych dostępnych metod leczenia.
Co zatem można opatentować?
Choć sama metoda leczenia nie podlega ochronie patentowej, prawo dopuszcza patentowanie rozwiązań pośrednio związanych z terapią, takich jak:
- substancje lecznicze i związki chemiczne,
- kompozycje farmaceutyczne,
- zastosowanie znanej substancji w nowym wskazaniu terapeutycznym (tzw. drugie i kolejne zastosowanie medyczne),
- urządzenia i wyroby medyczne,
- narzędzia, systemy i aparatura wykorzystywane w terapii lub diagnostyce,
- metody wytwarzania leków lub materiałów medycznych.
Przykładowo:
➡️ nie można opatentować „metody leczenia nowotworu poprzez podanie substancji X”,
➡️ ale można opatentować substancję X jako lek lub jej zastosowanie w leczeniu określonego typu nowotworu.
Drugie zastosowanie medyczne – ważna szansa dla naukowców
Szczególnie istotne z punktu widzenia komercjalizacji wyników badań są patenty na nowe zastosowania znanych substancji. Jeżeli zespół badawczy odkryje, że znany związek chemiczny wykazuje skuteczność w leczeniu innej choroby niż dotychczas znana, taka innowacja może podlegać ochronie patentowej, o ile spełnia kryteria:
- nowości,
- poziomu wynalazczego,
- przemysłowej stosowalności.
Dlaczego warto skonsultować się z CTT?
Granica pomiędzy niepatentowalną metodą leczenia a patentowalnym rozwiązaniem technicznym bywa bardzo cienka. Odpowiednie sformułowanie zgłoszenia patentowego oraz wybór właściwego przedmiotu ochrony mogą przesądzić o możliwości skutecznej ochrony i późniejszej komercjalizacji technologii. Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje rozwiązanie można chronić – skontaktuj się z CTT. Często istnieje więcej możliwości, niż się na pierwszy rzut oka wydaje.