Czy pracownik może uzyskać prawa własności intelektualnej do wyników badań naukowych, które powstały na uczelni?

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej PSWiN) reguluje kwestie dotyczące zarówno komercjalizacji wyników badań naukowych przez uczelnię, jak również daje taką możliwość pracownikowi.

Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby to pracownik stał się właścicielem praw i mógł realizować samodzielnie proces komercjalizacji.

W pierwszej kolejności pracownik jest zobowiązany do poinformowania uczelni o wynikach badań oraz know-how związanym z tymi wynikami (zagadnienie opisane szerzej w publikacji na blogu https://ctt.gumed.edu.pl/2023/02/03/informowanie-o-wynikach-dzialalnosci-naukowej-oraz-know-how/). Kolejnym działaniem, które inicjuje pracownik jest złożenie w terminie 14 dni od dnia przekazania uczelni informacji o wynikach działalności naukowej i związanym z nim know-how, pisemnego oświadczenia o zainteresowaniu przeniesieniem wyżej wymienionych praw z uczelni na pracownika/pracowników, którzy opracowali wynalazek. Uczelnia po otrzymaniu takiego oświadczenia w terminie 3 miesięcy podejmuje decyzję o komercjalizacji przez uczelnię lub o nie podejmowaniu komercjalizacji przez uczelnię. Jeżeli uczelnia podejmie decyzję o nie komercjalizacji, wówczas w terminie 30 dni jest obowiązana do złożeniu pracownikowi oferty zawarcia bezwarunkowej i odpłatnej umowy przeniesienia praw do wyników działalności naukowej oraz know-how związanego z tymi wynikami. Przeniesienie następuje na podstawie pisemnej umowy. Uczelnia może podjąć decyzję o komercjalizacji wówczas prawa nie zostaną przeniesione na pracownika, a proces komercjalizacji będzie realizowany przez uczelnię.

Co w przypadku, gdy uczelnia nie udzieli odpowiedzi pracownikowi na pisemne oświadczenie w terminie 3 miesięcy?

Ustawodawca przewidział taką sytuację wówczas, po bezskutecznym upływie terminu, tj. 3 miesięcy uczelnia jest obowiązana, w terminie kolejnych 30 dni do złożenia pracownikowi oferty zawarcia bezwarunkowej i odpłatnej umowy o przeniesienie praw do wyników działalności naukowej oraz know-how związanego z tymi wynikami. Przeniesienie następuje na podstawie pisemnej umowy.

Umowa przeniesienia praw jest odpłatna, jak kształtują się koszty dla pracownika?

Wynagrodzenie przysługujące uczelni za przeniesienie praw nie może być wyższe niż 5% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Co się stanie, gdy pracownik nie podpisze takiej umowy?

W przypadku, gdyby pracownik nie przyjął oferty zawarcia umowy przeniesienia praw do wyników działalności naukowej oraz know-how związanego z tymi wynikami, prawa nadal będą przysługiwać uczelni.

Ustawa PSWiN nakłady obowiązki na pracownika, który samodzielnie komercjalizuje wyniki badań naukowych. W przypadku komercjalizacji dokonanej przez pracownika, uczelni przysługuje 25% wartości środków uzyskanych przez pracownika z komercjalizacji, obniżonych o nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją, które zostały poniesione przez pracownika.

Powyższa kwestia w naszej uczelni uregulowana jest w Regulaminie zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności przemysłowej oraz zasadami komercjalizacji w GUMed (Załącznik nr 1 do Uchwały 48/2017 Senatu GUMed z dnia 27.11.2017 r.). Dokument jest dostępny pod linkiem https://ctt.gumed.edu.pl/zgloszenie-innowacji/