Komercjalizacja bezpośrednia

Komercjalizacja polega na udostępnieniu innym podmiotom nowego produktu, metody czy technologii w celu uzyskania korzyści majątkowych. W kontekście uczelni komercjalizacja stanowi więc urynkowienie działalności naukowej prowadzonej w uczelni. Proces komercjalizacji wyników badań naukowych realizowany jest w GUMed przez biuro Centrum Transferu Technologii oraz spółkę celową GUMed – Centrum Innowacji Medycznych Sp. z o.o. W ramach szerszego pojęcia komercjalizacji na uczelni wyższej możemy wyróżnić dwie główne ścieżki komercjalizacji: komercjalizację bezpośrednią i pośrednią.

Komercjalizacja bezpośrednia (art. 148 ust.4) – polega na sprzedaży wyników działalności naukowej lub know-how związanego z tymi wynikami albo oddawaniu do używania tych wyników lub know-how, w szczególności na podstawie umowy licencyjnej, najmu oraz dzierżawy.

W praktyce komercjalizacja bezpośrednia oznacza sprzedaż albo oddawanie do użytku innemu podmiotowi wyników prac działalności naukowej. W wyniku zawarcia umowy zbycia praw czyli sprzedaży następuje przeniesienie pełni praw z uczelni na podmiot kupujący. W wyniku zawarcia umowy licencyjnej następuję udzielenie przez uczelnię wybranemu podmiotowi upoważnienia do korzystania z technologii na określonych w umowie zasadach oraz w określonym czasie. Wszelkie działania podejmowane w uczelni związane z komercjalizacją bezpośrednią, takie jak współpraca z firmami potencjalnie zainteresowanymi wynikami działalności naukowej uczelni, zawieranie i negocjowanie umów licencyjnych i sprzedaży, realizowane są przez zespół pracowników Centrum Transferu Technologii GUMed.

Wybór odpowiedniej ścieżki komercjalizacji bezpośredniej zależny jest od wielu czynników i musi zostać każdorazowo dokładnie oceniony, które rozwiązanie przyniesie więcej korzyści zarówno dla samej uczelni i twórców danego rozwiązania, jak i dla dalszego rozwoju wdrażanego wynalazku. Najistotniejszą różnicą między sprzedażą a udzieleniem licencji jest fakt, iż w przypadku udzielenia przez uczelnie licencji, uczelnia nie wyzbywa się swoich praw jak w przypadku jednorazowej sprzedaży, a jedynie ogranicza je we wskazanym w umowie zakresie na rzecz licencjobiorcy. Od strony finansowej będziemy stać przed wyborem czy bardziej korzystne będzie w danej sytuacji uzyskać większy, jednorazowy przychód, jak w przypadku sprzedaży, czy otrzymywać niekiedy mniejszą, acz regularną kwotę z opłat licencyjnych.

W związku z tym, że licencjonowane technologie dotyczą różnych branż, reprezentują różny stopniem gotowości wdrożeniowej, sposób naliczania i wysokość opłat licencyjnych określa się indywidualnie i stanowi każdorazowo przedmiot ważnych negocjacji między stronami. Treść umowy licencyjnej musi zawierać wszelkie istotne elementy, takie jak kwestię odpłatności, zakres upoważnienia, prawa i obowiązki stron oraz czas trwania licencji. W zależności od szczegółowych uzgodnień między stronami możemy wyróżnić wiele rodzajów umów licencyjnych. Umowa licencyjna pełna to rodzaj licencji, w której licencjobiorca posiada pełne prawa do wynalazku, w związku z tym ma takie samo prawo do korzystania z przedmiotu umowy, jak uczelnia udzielająca licencji. O umowie licencyjnej ograniczonej mówimy gdy licencjobiorca posiada węższe prawa do korzystania z dobra niż w przypadku licencji pełnej, np. poprzez ograniczenie pól eksploatacji danego przedmiotu, określenie rynków na których dopuszcza się sprzedaż, zawężenie wyłącznie do wytwarzania albo do wprowadzania do obrotu danego produktu.  Umowa licencyjna wyłączna to umowa, w której uprawniony nie może udzielać dalszych licencji kolejnym podmiotom. Natomiast umowa licencyjna niewyłączna to umowa, w której licencjodawca może udzielać dalszych uprawnień do korzystania z wynalazku nieograniczonej liczbie podmiotów. Zważywszy na powyższe, zależnie od konkretnych zapisów umowy licencyjnej czy też sprzedaży, podmiot uprawniony w tym wypadku uczelnia, ma szereg możliwości aby właściwie dla danego rozwiązania zaplanować możliwości wdrożenia go na rynek zgodnie z jego najlepszym zastosowaniem.